Την ενεργοποίηση νέου προγράμματος «Εξοικονομώ» προωθεί από το 2024 η κυβέρνηση, σε συνδυασμό με ενισχυμένες φοροαπαλλαγές για όσους δεν εντάσσονται στο πρόγραμμα, στο πλαίσιο της επιτάχυνσης της ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων. Το νέο πρόγραμμα θα προβλέπει ενισχυμένη επιδότηση για εγκατάσταση αντλιών θερμότητας μετά και την έγκριση του αναθεωρημένου Σχεδίου Ανάκαμψης, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι θα ισχύσει το σύστημα των βαθμοημερών θέρμανσης και ψύξης για τον υπολογισμό των ενεργειακών αναγκών και την επιδότηση των έργων ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων. Δηλαδή, θα εφαρμοστεί ο χάρτης βαθμοημερών θέρμανσης που εφαρμόζεται στην επιδότηση του πετρελαίου θέρμανσης και του ηλεκτρικού ρεύματος, ώστε κάθε γειτονιά της χώρας να έχει τους δικούς της συντελεστές επιδότησης στο «Εξοικονομώ». Ανάμεσα στις κατοικίες που θα αναβαθμιστούν, οι 2.500 θα αφορούν ευάλωτους οικιακούς καταναλωτές.
Το μοντέλο των «βαθμοημερών» λαμβάνει υπ’ όψιν τις μετεωρολογικές συνθήκες σε επίπεδο γειτονιάς (με βάση τον ταχυδρομικό κώδικα), ώστε η μεγαλύτερη στήριξη να παρέχεται σε καταναλωτές που έχουν και τις μεγαλύτερες ενεργειακές ανάγκες. Επίσης, και σε αυτή την περίπτωση, λαμβάνονται υπ’ όψιν κοινωνικά κριτήρια – και πιο συγκεκριμένα ο αριθμός των εξαρτώμενων τέκνων. Για παράδειγμα, ορεινές περιοχές θα λάβουν μεγαλύτερη ενίσχυση, αφού και οι ανάγκες τους είναι μεγαλύτερες. Οσον αφορά τις αντλίες θερμότητας, η απόφαση εντάσσεται στην υλοποίηση του στόχου που έχει θέσει η Ε.Ε. για εγκατάσταση περισσότερων από 60 εκατ. αντλιών έως το 2030, ώστε να μειωθεί κατά 40% η ζήτηση φυσικού αερίου για οικιακή κατανάλωση.
Η εγκατάσταση αντλιών θερμότητας θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, μειώνοντας παράλληλα τους λογαριασμούς των νοικοκυριών, αλλά και τις εισαγωγές φυσικού αερίου. Επιπλέον, οι εισαγωγές της Ευρώπης θα περιορίζονται κατά 60 δισ. ευρώ, ενώ οι λογαριασμοί επίσης θα μειώνονταν περίπου κατά 20%, καθώς, όπως σημειώνεται, οι αντλίες θερμότητας είναι κατά περίπου 30% πιο αποδοτικές από τους λέβητες αερίου. Υπολογίζεται πως η συνολική επένδυση των προγραμμάτων «Εξοικονομώ» θα συμβάλει στην εξοικονόμηση ενέργειας τουλάχιστον κατά 213 ktoe ετησίως.
Στόχος είναι η ενεργειακή αναβάθμιση 11.500 κατοικιών εντός της επόμενης διετίας. Στα κονδύλια του νέου «Εξοικονομώ» θα διοχετευθούν και τα αδιάθετα υπόλοιπα από το πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για νέους», για το οποίο υποβλήθηκαν 6.679 αιτήσεις, προϋπολογισμού 88.029.982 ευρώ, έναντι διαθέσιμων κονδυλίων ύψους 300 εκατ. ευρώ.
Όριο τα 16.000 ευρώ
Εναλλακτικά, το «όπλο» που επιστρατεύεται στην προσπάθεια αναβάθμισης του κτιριακού τομέα είναι η ενίσχυση της έκπτωσης φόρου για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που προχωρούν σε επενδύσεις που σχετίζονται με την ενεργειακή, τη λειτουργική και την αισθητική αναβάθμιση κτιρίων, όπως προβλέπει το φορολογικό νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή. Αφορά κτίρια τα οποία δεν έχουν ενταχθεί ή δεν εντάσσονται σε πρόγραμμα αναβάθμισης.
Aπό την 1η Ιανουαρίου 2024, οι δαπάνες για την αγορά αγαθών και τη λήψη υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, τη λειτουργική και την αισθητική αναβάθμιση κτιρίων μειώνουν, ισόποσα κατανεμημένες σε περίοδο πέντε ετών, τον φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων μέχρι του αναλογούντος για κάθε έτος φόρου, με ανώτατο συνολικά όριο δαπάνης τα 16.000 ευρώ.
Οι δαπάνες για υλικά λαμβάνονται υπ’ όψιν μέχρι ενός ποσού που αντιστοιχεί στο 1/3 του ποσού για δαπάνες υπηρεσιών. Ολες θα πρέπει να προκύπτουν από τιμολόγια που έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και έχουν διαβιβαστεί στην ΑΑΔΕ από τον προμηθευτή μέσω του συστήματος myDATA. Αυτό σημαίνει πως, όταν κάποιος πληρώσει για εργασίες ύψους 6.000 ευρώ, η εφορία θα αναγνωρίζει δαπάνες υλικών ύψους 2.000 ευρώ (1/3 των εργασιών). Το ποσό των 8.000 ευρώ θα μειώνει τον φόρο κατά 1.600 ευρώ ετησίως για πέντε χρόνια.
Στις ενεργειακές δαπάνες που είναι επιλέξιμες περιλαμβάνονται τα εξής:
- Τοποθέτηση θερμομόνωσης.
- Αντικατάσταση κουφωμάτων, υαλοπινάκων και εξωτερικών προστατευτικών φύλλων.
- Εγκατάσταση ή αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης, καθώς και των αναγκαίων υποδομών και στοιχείων, ώστε το κτίριο να καθίσταται πλήρως λειτουργικό.
- Εγκατάσταση διατάξεων αυτόματου ελέγχου της λειτουργίας του συστήματος θέρμανσης/ψύξης.
- Εγκατάσταση συστήματος αυτοπαραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (με ενεργειακό συμψηφισμό), καθώς και συστημάτων ηλεκτρικών συσσωρευτών (μπαταρίες) όταν συνδυάζονται με φωτοβολταϊκά συστήματα.
- Εγκατάσταση συστήματος παραγωγής ζεστού νερού με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
- Εγκατάσταση συστήματος μηχανικού αερισμού με ανάκτηση θερμότητας.
- Αναβάθμιση φωτισμού των κοινόχρηστων χώρων πολυκατοικίας.
Αιτήσεις
Τις 38.228 έφτασαν οι αιτήσεις που υποβλήθηκαν στα προγράμματα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Εξοικονομώ 2023» και «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για νέους». Ο συνολικός προϋπολογισμός των αιτήσεων διαμορφώθηκε σε 510.135.056 ευρώ. Η διαδικασία της υποβολής ολοκληρώθηκε τα μεσάνυχτα της Τετάρτης 15 Νοεμβρίου και προσεχώς θα ανακοινωθούν οι προσωρινοί πίνακες των επιτυχόντων.
Ειδικότερα για το ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε ανά πρόγραμμα:
Στο «Εξοικονομώ 2023» υποβλήθηκαν 31.549 αιτήσεις, συνολικού προϋπολογισμού 422.105.074 ευρώ, από όλες τις περιφέρειες της χώρας. Συγκεκριμένα, από την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης κατατέθηκαν 2.701 αιτήσεις, από την Αττική 5.822, από το βόρειο Αιγαίο 482, από τη δυτική Ελλάδα 2.922, τις 1.854 έφτασαν οι αιτήσεις από τη δυτική Μακεδονία, τις 2.190 από την Ηπειρο, τις 3.670 από τη Θεσσαλία, τις 277 από την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, τις 6.362 από την κεντρική Μακεδονία, τις 1.538 από την Κρήτη, τις 563 από το νότιο Αιγαίο, τις 1.557 από την Πελοπόννησο και τις 1.611 από τη Στερεά Ελλάδα.
