Οι περισσότεροι από εμάς έχουν βιώσει εντερική ενόχληση, αλλά πώς θα καταλάβετε εάν έχετε μια συγκεκριμένη πάθηση, όπως το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (IBS); Στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι περίπου το 10% έως 15% των Αμερικανών πάσχουν από IBS, ενώ το ποσοστό των γυναικών είναι σχεδόν διπλάσιο σε σύγκριση με τους άντρες. Επομένως, αν διαπιστώνετε ότι επισκέπτεστε την τουαλέτα πιο συχνά από όσο θα θέλατε ή νιώθετε πόνο κατά την κένωση, μπορεί να πρόκειται για σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
Τι είναι το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου;
Η ακριβής αιτία του IBS παραμένει άγνωστη, ωστόσο αποτελεί μια πάθηση του παχέος εντέρου που προκαλεί κοιλιακό άλγος, κράμπες, φούσκωμα και αλλαγές στις κενώσεις. Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου μπορεί να είναι επώδυνο και να δυσκολεύει την καθημερινότητα. Όμως, τα καλά νέα είναι ότι δεν προκαλεί βλάβες στον οργανισμό σας. Επίσης, πολλοί άνθρωποι βρίσκουν ανακούφιση από τα συμπτώματα της σπαστικής κολίτιδας κάνοντας αλλαγές στη διατροφή τους και διαχειριζόμενοι το άγχος τους.
Η Dr. Brisas Truncali, γαστρεντερολόγος στο Farmington του Connecticut, αναφέρει: «Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι μια γαστρεντερική διαταραχή που αφορά τη διαδραστικότητα εντέρου-εγκεφάλου και μπορεί να προκαλέσει σημαντικά συμπτώματα και να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα ζωής. Πρόκειται για μια σύνθετη αλληλεπίδραση μεταξύ του νου μας, του γαστρεντερικού σωλήνα και των σχετικών νευροορμονών και του μικροβιώματος (βακτήρια/μύκητες του γαστρεντερικού σωλήνα)». Επισημαίνει επίσης ότι για τη διάγνωση της νόσου, οι ασθενείς συνήθως εμφανίζουν συμπτώματα για τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα για τρεις μήνες ή περισσότερο.
Επιπλέον, η Tami Best, RD, πιστοποιημένη διατροφολόγος στο Top Nutrition Coaching, αναφέρει: «Ο γιατρός σας θα διαγνώσει σύνδρομο ευερεθίστου εντέρου, όταν αποκλείσει άλλες αιτίες των συμπτωμάτων που μπορεί να αντιμετωπίζετε». Υπάρχουν διάφορα συμπτώματα του IBS και ο καθένας μπορεί να βιώσει διαφορετικά.
Τα 7 ύπουλα σημάδια που δείχνουν Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου
- Συχνό κοιλιακό άλγος
- Φούσκωμα και αέρια
- Αλλαγές στις κινήσεις του εντέρου
- Ναυτία και καούρα
- Δυσκοιλιότητα ή διάρροια (ή και τα δύο)
- Συμπτώματα που προκαλούνται από το άγχος και ορισμένα τρόφιμα
- Τα συμπτώματα επιδεινώνονται κατά την έμμηνο ρύση
Συχνό κοιλιακό άλγος
Εάν νιώθετε πόνο ή κράμπες στο έντερο αλλά αισθάνεστε καλύτερα μετά την κένωση, μπορεί να έχετε Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου. Άλλοι τύποι κοιλιακού άλγους που σχετίζονται με τη νόσο μπορεί να περιγράφονται ως πόνος που μοιάζει με φούσκωμα, οξύς ή θαμπός. Ενώ όλοι μας έχουμε περιστασιακά φουσκώματα ή πόνους στην κοιλιά, το κλειδί εδώ είναι ότι ο πόνος σχετίζεται με την κένωση. «Τα συμπτώματα συχνά περιλαμβάνουν κοιλιακό άλγος, με σχετική αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου, όπως διάρροια ή δυσκοιλιότητα. Ο πόνος συνήθως βελτιώνεται μετά την αποβολή κοπράνων», αναφέρει η Dr. Truncali.
Φούσκωμα και συχνά αέρια
Ο Dr. Jonathan Scott, γαστρεντερολόγος στο Denver, αναφέρει: «Οι ασθενείς συχνά περιγράφουν πόνο, φούσκωμα και αυξημένα αέρια ως μέρος των συμπτωμάτων τους». Ενώ η αποβολή αερίων είναι μια φυσιολογική λειτουργία του σώματος, εάν νιώθετε ότι συμβαίνει πολύ συχνά και ειδικά εάν αντιμετωπίζετε άλλα γαστρεντερικά συμπτώματα, είναι πιθανό να πάσχετε από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
Αλλαγές στις κινήσεις του εντέρου
Μαζί με τον κοιλιακό πόνο, οι αλλαγές στις κενώσεις αποτελούν το κύριο χαρακτηριστικό του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου. Ωστόσο, δεν βιώνουν όλοι οι άνθρωποι τις ίδιες αλλαγές. Μερικοί άνθρωποι νιώθουν επείγουσα ανάγκη να επισκεφθούν την τουαλέτα. Άλλοι μπορεί να βιώσουν ατελή κένωση, ενώ άλλοι δυσκολεύονται να αποβάλουν τα κόπρανα.
Ναυτία και καούρα
Έρευνες έχουν δείξει ότι ασθενείς που πάσχουν από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου εμφανίζουν συχνά ναυτία και γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, τη σοβαρότερη μορφή καούρας στομαχιού. Ευτυχώς, πολλοί άνθρωποι μπορούν να ανακουφιστούν από την καούρα και τη ναυτία μέσω διατροφικών αλλαγών.
Διάρροια ή δυσκοιλιότητα
Άτομα με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου μπορεί να εμφανίζουν είτε δυσκοιλιότητα είτε συχνή διάρροια. Ωστόσο, υπάρχουν και περιπτώσεις όπου οι ασθενείς εκδηλώνουν εναλλαγές αυτών των δύο συμπτωμάτων. Ενώ η περιστασιακή εμφάνιση κάποιου από αυτά τα συμπτώματα είναι φυσιολογική, άτομα με υγιές έντερο δεν τα βιώνουν συχνά. Σε περίπτωση που τα βιώνετε συχνά, καλό είναι να μιλήσετε με τον γιατρό σας για να διαπιστώσει αν πάσχετε από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. «Παρόλο που τα συμπτώματα αυτά δεν απειλητικά για τη ζωή, μπορούν να προκαλέσουν σημαντική δυσφορία στους ασθενείς που τα βιώνουν», αναφέρει ο Scott.
Συμπτώματα που επιδεινώνονται από το άγχος και ορισμένες τροφές
Εάν τα συμπτώματά σας επιδεινώνονται σε περιόδους άγχους ή μετά την κατανάλωση ορισμένων τροφίμων, ενδέχεται να πάσχετε από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. «Ενδείξεις της πάθησης είναι ο πόνος που σχετίζεται με αλλαγή στις εντερικές συνήθειες κατά τη διάρκεια του στρες ή μετά την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών/ποτών. Ο πόνος του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου συνήθως βελτιώνεται μετά την κένωση του εντέρου», αναφέρει η Truncali.
Τα συμπτώματα επιδεινώνονται κατά την έμμηνο ρύση
Κατά την έμμηνο ρύση, μπορεί να εμφανίσετε πεπτικά συμπτώματα όπως κοιλιακό άλγος και φούσκωμα. Επιπλέον, άτομα με προεμμηνορροϊκό σύνδρομο μπορεί να εμφανίσουν δυσκοιλιότητα ή διάρροια. Εάν νιώθετε ότι τα πεπτικά σας προβλήματα γίνονται πιο έντονα κατά τη διάρκεια της περιόδου, θα μπορούσε να είναι ένα ακόμα σύμπτωμα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου.
Παράγοντες που πυροδοτούν τα συμπτώματα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου
Οι παράγοντες που πυροδοτούν τα συμπτώματα της πάθησης διαφέρουν από άτομο σε άτομο, αλλά υπάρχουν ορισμένοι γενικοί κανόνες. «Οι εξάρσεις του IBS μπορεί να προκληθούν από μια ποικιλία παραγόντων. Ενώ κάθε άτομο έχει το δικό του σύνολο ερεθισμάτων, υπάρχουν μερικές κοινές αιτίες που επιδεινώνουν τα συμπτώματα της νόσου», λέει ο Dr. Scott. «Τρόφιμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, λοιμώξεις του γαστρεντερικού και έντονοι συναισθηματικοί στρεσογόνοι παράγοντες έχουν συνδεθεί όλα με την επιδείνωση των συμπτωμάτων του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου».
Το άγχος δεν προκαλεί IBS, αλλά σίγουρα το πυροδοτεί. «Η δημιουργία των συνθηκών για την επιτυχή διαχείριση του στρες είναι απαραίτητη για τη μακροπρόθεσμη διαχείριση και την ανακούφιση των συμπτωμάτων του IBS. Υπάρχει μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ του εντέρου και του εγκεφάλου», λέει ο Dr. Best. Μελέτες δείχνουν ότι το άγχος μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου. Το άγχος οδηγεί επίσης σε χαμηλού βαθμού φλεγμονή στο εντερικό τοίχωμα, αυξάνοντας τα συμπτώματα του IBS.
Ένας άλλος παράγοντας που πυροδοτεί το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι ορισμένες τροφές. Μια κατηγορία τροφίμων που φαίνεται να επιδεινώνει το IBS είναι οι ζυμώσιμοι υδατάνθρακες. Συλλογικά, είναι γνωστοί ως FODMAP: Ζυμώσιμα, Ολιγοσακχαρίτες, Δισακχαρίτες, Μονοσακχαρίτες και Πολυόλες. Τα FODMAPs είναι υδατάνθρακες που είναι λίγο πιο δύσκολο να χωνευτούν, επομένως η μείωση της ποσότητας τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε FODMAP στη διατροφή σας μπορεί να είναι ωφέλιμη. Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε FODMAPs περιλαμβάνουν:
- Φρούτα: Μήλα, βερίκοκα, μούρα, μάνγκο, νεκταρίνα, αχλάδια, καρπούζι, κεράσια και δαμάσκηνα
- Λαχανικά: Κρεμμύδια, κουνουπίδι, σκόρδο, μανιτάρια, φακές, σπαράγγια, αγκινάρες, λάχανο, φασόλια και μπιζέλια
- Γαλακτοκομικά: Γάλα, γιαούρτι, κρέμα γάλακτος, παγωτό, μαλακά τυριά
- Γλυκά: Μέλι, σιρόπι καλαμποκιού με υψηλή φρουκτόζη, καραμέλες, τσίχλες και γλυκαντικά που τελειώνουν σε “-ολη” όπως ξυλιτόλη, μαλτιτόλη, μαννιτόλη και σορβιτόλη
- Σιτηρά: Προϊόντα σίτου και σίκαλης
Συμβουλές για τη διαχείριση των συμπτωμάτων του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου
Η δοκιμή μιας δίαιτας χαμηλής σε FODMAP μπορεί να είναι χρήσιμη, αλλά ο Scott συνιστά να μην την ξεκινήσετε μόνοι σας. «Η δίαιτα FODMAP έχει αποδειχθεί ότι έχει ιδιαίτερα οφέλη για πολλούς ασθενείς και θα μπορούσε να εξεταστεί εάν πιστεύετε ότι έχετε συμπτώματα συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου. Ωστόσο, αυτή η δίαιτα δεν είναι μόνιμη λύση και θα πρέπει να ακολουθηθεί υπό την επίβλεψη διαιτολόγου ή γιατρού για να διασφαλιστούν σταθερά μακροπρόθεσμα οφέλη», σημειώνει ο Scott.
Συνιστά επίσης τη μεσογειακή διατροφή και μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες. Η μεσογειακή διατροφή σας ενθαρρύνει να τρώτε τρόφιμα με αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες που βοηθούν στην υποστήριξη της υγείας του εντέρου σας.
Η Best συνιστά επίσης να ζητήσετε βοήθεια. «Επειδή το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι τόσο εξατομικευμένο, ένας διατροφολόγος μπορεί να συνεργαστεί μαζί σας σε ένα πρωτόκολλο αποκλεισμού για να προσδιορίσει ποια τρόφιμα FODMAP πυροδοτούν τα συμπτώματα σας. Ο διατροφολόγος θα σας βοηθήσει να ακολουθήσετε ένα πρωτόκολλο αποκλεισμού τριών έως έξι εβδομάδων. Στη συνέχεια, θα συνεργαστεί μαζί σας για να επανεισαγάγετε ή να δοκιμάσετε μία ομάδα FODMAP κάθε φορά για να προσδιορίσετε μια μικρή λίστα τροφίμων που επιδεινώνουν τα συμπτώματα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου», προσθέτει η Best.
Αντιμετωπίστε τα στομαχικά σας προβλήματα με τρόφιμα που προτείνει η Best. «Τρόφιμα που μπορούν να καταπραΰνουν τα συμπτώματα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου είναι η μέντα και ο μάραθος. Αυτά μπορούν να καταναλωθούν σε ένα φυτικό τσάι για να ανακουφίσουν ενοχλητικά συμπτώματα», λέει. Άλλα τρόφιμα που είναι εξαιρετικά για τη διαχείριση του IBS περιλαμβάνουν:
- τον σολομό,
- τις πιπεριές,
- τα αυγά,
- το αβοκάντο και πολλά άλλα.
Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινότητά σας και την ποιότητα ζωής σας. Εάν υποψιάζεστε ότι έχετε την πάθηση, το πρώτο βήμα είναι να συμβουλευτείτε γαστρεντερολόγο, διατροφολόγο ή τον γιατρό σας. Η διαχείριση του άγχους και ορισμένες αλλαγές στη διατροφή σας μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά και να σας βοηθήσουν να νιώσετε καλύτερα.
