Σαν Σήμερα: 25 Μαΐου 1834 – Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης Καταδικάζεται σε Θάνατο
Σαν σήμερα, στις 25 Μαΐου 1834, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης – ο εμβληματικός ηγέτης της Ελληνικής Επανάστασης – καταδικάζεται σε θάνατο από το Ποινικό Δικαστήριο του Ναυπλίου, κατηγορούμενος για εσχάτη προδοσία. Μαζί του καταδικάστηκε και ο συμπολεμιστής του Δημήτριος Πλαπούτας. Η απόφαση συγκλόνισε την ελληνική κοινωνία και αποτελεί μέχρι σήμερα μία από τις πιο σκοτεινές στιγμές του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.
Το Ιστορικό Πλαίσιο
Μετά τη λήξη της Επανάστασης του 1821 και την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Ελλάδας, η χώρα προσπαθούσε να οικοδομήσει ένα σταθερό κράτος. Στις 25 Ιανουαρίου 1833, ο νεαρός πρίγκιπας της Βαυαρίας Όθων φτάνει στο Ναύπλιο για να αναλάβει τον ελληνικό θρόνο, συνοδευόμενος από την τριμελή Αντιβασιλεία. Η παρουσία Βαυαρών αξιωματούχων και η απόπειρα αυστηρής συγκεντρωτικής διοίκησης γεννούν δυσαρέσκεια, ιδιαίτερα στους παλαίμαχους αγωνιστές του 1821.
Οι υποστηρικτές της Ρωσίας, γνωστοί ως Ναπαίοι, ανάμεσά τους και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, αντιτάχθηκαν στις επιλογές της Αντιβασιλείας. Μέσω του Τύπου, αλλά και πολιτικών κινήσεων, εξέφρασαν ανοιχτά την αντίθεσή τους. Οι ενέργειες αυτές θεωρήθηκαν επικίνδυνες και στις 7 Σεπτεμβρίου 1833 ο Κολοκοτρώνης και άλλοι οπλαρχηγοί συλλαμβάνονται ως συνωμότες.
Η Δίκη
Η δίκη των κατηγορουμένων ξεκίνησε στις 30 Απριλίου 1834 στο Ναύπλιο. Εισαγγελέας ορίστηκε ο φιλέλληνας Εντουαρντ Μάσον, ενώ στο πλευρό του βρέθηκε ο Κανέλλος Δεληγιάννης, πολιτικός αντίπαλος του Κολοκοτρώνη. Η διαδικασία στιγματίστηκε από πολιτικές σκοπιμότητες και έντονη πίεση προς τους δικαστές.
Στις 25 Μαΐου ανακοινώθηκε η απόφαση. Οι δικαστές Δημήτριος Σούτσος, Δημήτριος Βούλγαρης και Φραγκούλης Φραγκούλης ψήφισαν υπέρ της θανατικής καταδίκης. Αντιθέτως, οι Γεώργιος Τερτσέτης και Αναστάσιος Πολυζωίδης αντιτάχθηκαν σθεναρά, αρνούμενοι να υπογράψουν την καταδίκη. Η μειοψηφία τους, ωστόσο, δεν στάθηκε ικανή να αποτρέψει την απόφαση.
Η Παρέμβαση της Αντιβασιλείας
Η απόφαση προκάλεσε σοκ στην κοινή γνώμη. Ο Ιωάννης Κωλέττης, πολιτικός και ένθερμος υποστηρικτής της Αντιβασιλείας, απαίτησε την άμεση εκτέλεση της ποινής. Ωστόσο, η Αντιβασιλεία επενέβη, μετατρέποντας τη θανατική ποινή σε ισόβια κάθειρξη και τελικά σε φυλάκιση 25 ετών.
Ο Κολοκοτρώνης φυλακίστηκε στο Παλαμήδι για έντεκα μήνες. Στις 20 Μαΐου/1 Ιουνίου 1835, με αφορμή την ενηλικίωση του Όθωνα και την επίσημη ανάληψη της βασιλείας, του απονεμήθηκε βασιλική χάρη και αποφυλακίστηκε.
Μια Ιστορική Αδικία
Η καταδίκη του Κολοκοτρώνη θεωρείται από πολλούς ιστορικούς ως σύμβολο της προσπάθειας αποδυνάμωσης των ηρώων του Αγώνα από τη νέα εξουσία. Παρά το στίγμα αυτής της απόφασης, ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης παρέμεινε μεγαλόψυχος. Όπως φέρεται να είπε μετά την καταδίκη του:
«Χαίρω διότι φονεύομαι άδικα, και χαίρω πάλιν διότι η πατρίς εβασιλεύθη από χριστιανόν βασιλέα».
