Η λατρεία προς τη Μεγαλόχαρη οδηγεί στο να μην υπάρχει ελληνικός τόπος που να μην έχει μία εκκλησία, ένα ξωκλήσι ή ένα μοναστήρι αφιερωμένο στην Παναγία, με τις παραδόσεις, τους θρύλους, τα έθιμα, τα θαυματουργά εικονίσματα, τα μικρά και μεγάλα πανηγύρια και τα εκατοντάδες ευφάνταστα ονόματα. Σήμερα θα γνωρίσουμε λίγες από τις Παναγίες που βρίσκονται σε κάποια αιγαιοπελαγίτικα νησιά μας.
» ΠΑΡΟΣ
Στο όμορφο νησί της Πάρου βρίσκουμε την παλαιοβυζαντινή εκκλησία της Καταπολιανής ή Εκατονταπυλιανής του 10ου αιώνα, που η ονομασία της αποδίδεται στις 100 πύλες της. Χτίζεται και διακοσμείται από ντόπιους αρχιτέκτονες και γλύπτες επί επισκόπου Βλασίου. Συνδέεται με πολλές λαογραφικές παραδόσεις του λαού των Κυκλάδων, δείγμα της βαρύτητας που αποκτά ο ναός από το μέγεθος και τη μεγαλοπρέπειά του. Σημαντικότερη είναι η παράδοση που συνδέει τον ναό με την Αγία Ελένη, η οποία, όπως λέγεται, προσόρμισε στο λιμάνι της Παροικιάς, όπου, αφού προσεύχεται, υπόσχεται το χτίσιμο εκκλησίας στο όνομα της Παναγίας, κάτι που πραγματοποιεί αμέσως μετά την επιστροφή της από τους Αγίους Τόπους.
Λιτανεία της εικόνας της Εκατονταπυλιανής της Πάρου παλαιότερων χρόνων με τη συμμετοχή πλήθους λαού.
» ΜΥΚΟΝΟΣ
Επειδή Μύκονος δεν είναι μόνο οι διάσημοι και οι πλούσιοι, εκεί βρίσκεται η Παναγία η Παραπορτιανή. Η πασίγνωστη μικρή κάτασπρη εκκλησία του νησιού αποτελεί στην πραγματικότητα σύμπλεγμα πέντε εκκλησιών, τέσσερις εκ των οποίων βρίσκονται στο ισόγειο και μία υπερυψωμένη. Η προσωνυμία Παραπορτιανή δηλώνει τη θέση της στον οικισμό κοντά στη μικρή πύλη, το… παραπόρτι του αλλοτινού μεσαιωνικού τείχους του νησιού.
Καλόγερος πουλά σε πανηγύρι της Παναγίας θρησκευτικές εικόνες και σφραγίδες για πρόσφορα.
» ΛΕΣΒΟΣ
Η Λέσβος διατηρεί το περίφημο προσκύνημα της Παναγίας Αγιασώτισσας με το ιστορικό εικόνισμα της Θεοτόκου. Χτίζεται στις αρχές του 12ου αιώνα με αφορμή την περίφημη εικόνα της Θεοτόκου, βυζαντινής τέχνης, που αποδίδεται στον Ευαγγελιστή Λουκά. Τη φέρνει στη Λέσβο από τα Ιεροσόλυμα ο καλόγερος Αγάθωνας ο Εφέσιος στα χρόνια της Εικονομαχίας για να τη σώσει και την τοποθετεί, μαζί με άλλα κειμήλια που έφερε μαζί του, σε κρύπτη. Εν συνεχεία εκεί χτίζεται μοναστήρι στο όνομα της Παναγίας. Αλλα θαυματουργά προσκυνήματα του νησιού είναι η Παναγιά της Λιώτας και η Παναγία της Πέτρας.
Γυναίκες ετοιμάζουν την εκκλησία για τη μεγάλη γιορτή της Παναγίας. Ξεσκονίζουν τις καμπάνες, γυαλίζουν τα μανουάλια και τα καντήλια, καθαρίζουν τα εκκλησιαστικά σκεύη.
» ΣΚΙΑΘΟΣ
Στη Σκιάθο, πατρίδα του «αγίου των ελληνικών γραμμάτων, Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, δεν γίνεται παρά να υπάρχουν εκκλησίες προς τιμήν της Θεομήτορος. Ο κορυφαίος Ελληνας λογοτέχνης είχε ιδιαίτερη αδυναμία στην Παναγία την Εικονίστρια και το 1903 βοηθά στην έκδοση βιβλιαρίου με τίτλο «Ιστορία της Ιεράς και Σεβασμίας Μονής της Υπεραγίας Θεοτόκου της Εικονιστρίας της εν τη νήσω Σκιάθω και της θαυμαστής ευρέσεως της Αγίας Αυτής Εικόνος, συντεθείσα υπό Επιφανίου Δημητριάδου, Σκιαθίτου, και εκδοθείσα το πρώτον εν έτει 1903 επιστασία Α. Παπαδιαμάντη, μετά σημειώσεων αυτού». Μέσα από το έργο του γνωρίζουμε ακόμα τη Γλυκοφιλούσα, την Κουνίστρα, την Ντομάν, την Κατευοδώτρα, τη Μεγαλομάτα, του Αραδιά, την Καστριώτισσα και την Παναγία στο Πυργί.
Η «Παναγία της Νίκης» όπως απεικονίζεται από τον Γιάννη Τσαρούχη στο ελληνοϊταλικό Μέτωπο το 1940.
Στην Τήνο το μεγαλύτερο πανελλήνιο προσκύνημα
Δημοφιλέστερη απ’ όλες τις Παναγίες της χώρας είναι σίγουρα αυτή της Τήνου, που αποτελεί το μεγαλύτερο πανελλήνιο προσκύνημα στη νεότερη ιστορία της. Η ιστορία δημιουργίας της ξεκινά 200 χρόνια πριν και ταυτίζεται με την Ελληνική Επανάσταση. Το 1821 η Παναγία εμφανίζεται στο όνειρο ενός κηπουρού ζητώντας του να αναζητήσει το εικόνισμά της σε χωράφι της περιοχής. Αυτός το επιχειρεί, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Εναν χρόνο μετά, τον Ιούλιο του 1822, το ίδιο όραμα εμφανίζεται για τρεις συνεχόμενες εβδομάδες στο όνειρο της μοναχής Πελαγίας, με την Παναγία να της ζητά να ξεθάψουν και να ανακαινίσουν τον θαμμένο ναό Της.
Πλήθος πιστών έξω από τον Ιερό Ναό της Παναγίας Ευαγγελίστριας της Τήνου το 1919.
Παρότι στην αναζήτηση συμμετέχει ο λαός της Τήνου, αρχικά το μόνο που βρίσκουν είναι τα ερείπια παλαιού Ναού του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Παρά την αρχική απογοήτευση, λίγους μήνες μετά, στις 30 Ιανουαρίου 1823, ένας εθελοντής εργάτης του νησιού ανακαλύπτει με την αξίνα του το θαυματουργό εικόνισμα του Ευαγγελισμού. Η χαρμόσυνη είδηση ταξιδεύει σύντομα σε όλη τη χώρα, ενώ στην Τήνο καταφτάνουν οι πρώτοι προσκυνητές μαζί με κορυφαίους οπλαρχηγούς της Επανάστασης (Μακρυγιάννης, Κολοκοτρώνης, Μιαούλης, Νικηταράς) και το γεγονός λαμβάνει εθνικά χαρακτηριστικά, αφού θεωρείται θεϊκό μήνυμα για την απελευθέρωση του έθνους. Για την ανοικοδόμηση του ναού απαιτούνται μεγάλος αριθμός εργατών και τεράστια ποσότητα μαρμάρων, που φτάνουν από τη Δήλο, και, φυσικά, πολλά χρήματα, που βρίσκονται από δωρεές πιστών. Ακόμα και έτσι, όμως, χρειάζεται να περάσουν σχεδόν εξήντα χρόνια, φτάνοντας το 1880, για να ολοκληρωθεί το σύνολο των εργασιών.
Εκτοτε η Παναγία της Τήνου με τον μεγαλοπρεπή ναό Της αποτελεί σταθερό προορισμό των απανταχού ορθοδόξων, που αποζητούν εκεί εσωτερική γαλήνη και λύτρωση, ενώ τα χιλιάδες τάματα και οι πανύψηλες λαμπάδες, που αφήνονται στη θαυματουργή εικόνα, δείχνουν την προσμονή των πιστών για ένα μεγάλο θαύμα, που θα βοηθήσει τους ίδιους ή αγαπημένα τους πρόσωπα σε κάποια κορυφαία προβλήματα της ανηφορικής, σαν τις σκάλες της εκκλησίας, ζωής τους.
Kάντε like στην σελίδα μας στο Facebook ΕΔΩ
