Το ερχόμενο καλοκαίρι θα συμπληρωθούν πέντε χρόνια από τον «μαύρο» Ιούλιο του 2018. Στο Μάτι η φύση έχει πλέον αντιδράσει καλύπτοντας με πράσινο κάποιες από τις καρβουνιασμένες εκτάσεις, αλλά κάθε γωνιά της περιοχής ζει με τους δικούς της εφιάλτες.
Αυτήν την περίοδο, οι άγριες μνήμες ξυπνούν στην αίθουσα τελετών του Εφετείου Αθηνών, με τις ανατριχιαστικές περιγραφές όσων επέζησαν από τη συμφορά να ζητούν δικαίωση για τα θύματα που μαρτύρησαν στις φλόγες. Την ίδια ώρα, αθόρυβα ο Δήμος Μαραθώνα σχεδιάζει να τοποθετήσει στο Μάτι ένα μνημείο που θα ενώνει το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον της περιοχής. Πρόκειται για το έργο «Καιόμενη σφαίρα» της εικαστικού Καλλιόπης Οικονομάκου, που θα φιλοξενηθεί σε χώρο ιδιοκτησίας του δήμου σε κεντρικό σημείο.
«Ηθική υποχρέωση»
«Προκειμένου να μην ξεχαστούν ποτέ τα θύματα της καταστροφικής πυρκαγιάς της 23ης Ιουλίου 2018 και συναισθανόμενοι πρωτίστως την ηθική υποχρέωση να αποτίσουμε φόρο τιμής στη μνήμη τους, αμέσως μετά την καταστροφή πήραμε ως δήμος την πρωτοβουλία να δημιουργήσουμε ένα έργο με πολλαπλούς συμβολισμούς, άμεσα συνυφασμένο και με την κλιματική κρίση που δημιουργεί μια νέα πραγματικότητα ακραίων καιρικών φαινομένων και περιβαλλοντικών συνθηκών παρόμοιων με αυτών που επικρατούσαν στην πυρκαγιά», λέει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής ο δήμαρχος Μαραθώνα, Στέργιος Τσίρκας.
Παράλληλα, περιγράφει τις λεπτομέρειες του έργου, που έχει σχεδιαστεί ώστε από μακριά να μοιάζει με κόρη ματιού. «Η σφαίρα θα είναι κατασκευασμένη από οικολογικές επιλογές υλικών, με διάμετρο τρία μέτρα, από χυτό αλουμίνιο βαμμένο σε σκούρο χρώμα με σχισμές στην επιφάνειά της και πορτοκαλοκόκκινο φως στο εσωτερικό της. Θα επικάθεται σε μια οβάλ βάση διαστάσεων 3,5Χ7 μέτρα και όλο το έργο σε ένα μεγαλύτερο παραλληλόγραμμο βάθρο διαστάσεων 5,5Χ8 μέτρα. Θα φαίνεται ότι στο εσωτερικό της σιγοκαίει φωτιά, ενώ στο εξωτερικό της θα κυλά αργά, με συνεχή ροή, νερό και από ψηλά θα μοιάζει με την κόρη του ματιού. Το στοιχείο της φωτιάς υπενθυμίζει την πυρκαγιά, την καταστροφή, αλλά και μια άσβεστη φλόγα, ένα κερί συνεχώς αναμμένο γι’ αυτούς που έφυγαν. Το νερό κυλά σαν δάκρυ, αλλά και σαν ρυάκι που ξεπλένει στο πέρασμά του, είναι αυτό που μπορεί να σβήσει τη φωτιά, να εξαγνίσει, να απαλύνει, να επουλώσει, είναι, άλλωστε, αυτό που έσωσε εκατοντάδες ανθρώπους οι οποίοι βρήκαν καταφύγιο στη θάλασσα. Το μνημείο είναι το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε ως προς τους συνανθρώπους μας που χάθηκαν τόσο άδικα, με την ευχή κανείς τόπος να μη ζήσει ξανά όσα έζησε ο δικός μας τόπος», σημειώνει ο κ. Τσίρκας.
Η φωτιά στο Μάτι είχε κινητοποιήσει από την πρώτη στιγμή την Ομογένεια σε όλο τον κόσμο όπου υπάρχει ελληνικό στοιχείο. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα έξοδα για την τοποθέτηση του έργου στο Μάτι έχουν αναλάβει ομογενείς από την Αυστραλία.
Το έργο «Καιόμενη σφαίρα» θα τοποθετηθεί σε όμορη τοποθεσία με το πάρκο του ΝΑΤ που δημιουργείται στην παραλιακή ζώνη της περιοχής. Ο χώρος αυτός θα διαμορφωθεί ειδικά για να δεχθεί το μνημείο, με παρεμβάσεις όπως δενδροφύτευση, θέσεις (παγκάκια) για τους επισκέπτες και ειδικό φωτισμό που θα αναδεικνύει το έργο τέχνης. Σύμφωνα με τους υπευθύνους του Δήμου Μαραθώνα, η επιλογή της σφαίρας, ο όγκος της, το σκούρο χρώμα, ο συνδυασμός του στοιχείου της φωτιάς με το στοιχείο του νερού, που αποτελούν αντιτιθέμενες αλλά και συμπληρωματικές δυνάμεις, αλληλεπιδρούν, σχηματίζοντας ένα δυναμικό σύστημα, ένα έργο με ισχυρούς συμβολισμούς.
Η ιδέα
Η εικαστικός Καλλιόπη Οικονομάκου, που δημιούργησε το έργο, γεννήθηκε στην Αθήνα, ενώ σπούδασε στη Σχολή Βακαλό και την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Εργα της βρίσκονται σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές. Η Καλλιόπη Οικονομάκου είναι δημότης Μαραθώνα και έζησε από κοντά την καταστροφή τον Ιούλιο του 2018. Ετσι, με αίσθημα αλληλεγγύης προς τους συγγενείς των θυμάτων, συνέλαβε την ιδέα της «Καιόμενης σφαίρας» θέλοντας να αποδώσει τον πόνο, τη θλίψη και την ανάγκη να διατηρηθεί η μνήμη, ώστε να μη συμβούν ξανά ανάλογες τραγωδίες στο μέλλον. Για τους 104 νεκρούς της φωτιάς υπάρχει άλλο ένα μνημείο που έχει τοποθετηθεί στον προαύλιο χώρο του Ναού του Αγίου Ιωάννη στον Νέο Βουτζά από το 2020. Είναι το μνημείο των θυμάτων που αποτυπώνει τη φυγή των ανθρώπων με τη φωτιά να τους ακολουθεί, έργο του γλύπτη Κώστα Ανανίδα.
Ενα πάρκο για όλους στην έκταση του ΝΑΤ
Νέα πνοή στην περιοχή αναμένεται να δώσει η δημιουργία πάρκου αναψυχής στο τέλος της οδού Κύπρου προς τον Αγιο Ανδρέα στην περιοχή που ανήκε στο Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο. Πριν από έναν χρόνο η έκταση 130 στρεμμάτων του ΝΑΤ παραχωρήθηκε με κοινή απόφαση των υπουργών Εργασίας, Κωστή Χατζηδάκη, και Περιβάλλοντος, Κώστα Σκρέκα, χωρίς αντάλλαγμα από τον e-ΕΦΚΑ στον Δήμο Μαραθώνα προκειμένου να μετατραπεί σε πάρκο αναψυχής.
Στο παρελθόν, στον χώρο αυτό λειτουργούσαν παιδικές κατασκηνώσεις, που ωστόσο είναι ανενεργές εδώ και περίπου 30 χρόνια, με την έκταση να παραμένει ανεκμετάλλευτη. Στο εσωτερικό βρίσκονται και κτίρια, που είχαν κατασκευαστεί τη δεκαετία του ’50 και λειτουργούσαν ως κοιτώνες, ορισμένα από τα οποία υπάρχει πρόθεση να διατηρηθούν. Παρότι η έκταση έχει χαρακτηριστεί δασική, οι χρήσεις που έχουν αποφασιστεί είναι σύμφωνες με τη δασική νομοθεσία.
Εργασίες σε εξέλιξη
Ηδη από το περασμένο φθινόπωρο οι μπουλντόζες και τα σκαπτικά μηχανήματα έπιασαν δουλειά για τη μεταμόρφωση του χώρου και τη μετατροπή του στο μεγαλύτερο πάρκο πρασίνου, άθλησης και αναψυχής στην Ανατολική Αττική, σύμφωνα με τα σχέδια.
Η αξιοποίηση της έκτασης, την οποία επισκέφθηκαν πρόσφατα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, προβλέπει δενδροφύτευση, παιδική χαρά, ποδηλατόδρομο, χώρο περιπάτου μήκους δύο χιλιομέτρων, φυτικό λαβύρινθο, επιμορφωτικό κέντρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης παιδιών, πάρκο περιβαλλοντικής αγωγής παιδιών, κέντρο πληροφόρησης επισκεπτών, χώρους ξεκούρασης, περιήγησης και παρατήρησης, γήπεδα beach volley, τένις και γήπεδα 5Χ5, καθώς και χώρους υπαίθριων εκδηλώσεων.
«Θα είναι ένα πάρκο για ήπιες δράσεις, που θα απευθύνεται σε όλους, από μωρά μέχρι ηλικιωμένους. Θα λειτουργήσει και αναψυκτήριο στο εσωτερικό για να μπορούν οι επισκέπτες να πάρουν έναν καφέ ή ένα τοστ, δεν θα υπάρχουν όμως μπαράκια και κλαμπ στην έκταση αυτή», ξεκαθαρίζει ο δήμαρχος Στέργιος Τσίρκας.
Η έκταση του ΝΑΤ είχε παραδοθεί στις φλόγες όταν η φωτιά έφτασε στο Μάτι ενώ ήταν περιφραγμένη και τα συρματοπλέγματα εμπόδισαν τη διαφυγή κατοίκων προς τη θάλασσα από το συγκεκριμένο σημείο. Συμβολικά, κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού και του Κύπριου Προέδρου την περασμένη Τετάρτη φυτεύτηκαν τα πρώτα δένδρα σηματοδοτώντας την ανάπλαση της έκτασης.
Η χρηματοδότηση για τη δημιουργία του πάρκου αναψυχής στο Μάτι καλύπτεται από την Κυπριακή Δημοκρατία, όπως και για την ανέγερση περίπου 100 κατοικιών για τους πυρόπληκτους. Η Κύπρος είχε αποφασίσει εξαρχής να συνδράμει οικονομικά στην ανοικοδόμηση της περιοχής από τη φονική φωτιά με ποσό 10 εκατ. ευρώ, ενώ ακόμα 1 εκατ. ευρώ εξασφαλίστηκε από δωρεές Κύπριων πολιτών.
