Με τη διαπίστωση ότι «κανένας από τους πολέμιους των εμβολίων δεν κατάφερε να απαντήσει επιστημονικά μέχρι σήμερα», ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, απηύθυνε απ’ τη Βουλή το μήνυμα ότι το εμβόλιο για τον Covid είναι το πιο δοκιμασμένο εμβόλιο στην ανθρώπινη Ιστορία.
Κάνοντας μια στατιστική αναγωγή μόνο στον ελληνικό πληθυσμό, ενημέρωσε ότι από τα 11 εκατ. των Ελλήνων, τα 10 εκατ. έχουμε εμβολιαστεί και μάλιστα κατ’ ελάχιστον τρεις φορές, πολλοί δε και έξι.
«Εάν αυτό το εμβόλιο ήταν τόσο φοβερά καταστροφικό, με τόσο εκπληκτικές παρενέργειες για την υγεία, γύρω μας θα βλέπαμε ανθρώπους να πεθαίνουν σαν τα κοτόπουλα» είπε ο υπουργός Υγείας, και υπογράμμισε ότι στους στατιστικούς δείκτες των θανάτων εν γένει, και των αιφνίδιων θανάτων, θα βλέπαμε προφανώς τεράστια επίπτωση, αφού -στατιστικά αν το πάρουμε- σχεδόν όλοι έχουμε εμβολιαστεί, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων.
Όπως ενημέρωσε ο κ. Γεωργιάδης, στην Ελλάδα όχι μόνο δεν έχουμε αύξηση, αλλά έχουμε μείωση των θανάτων και παρέπεμψε στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για να τονίσει ότι αυτό και μόνο κατά συνέπεια θα έπρεπε να έχει πείσει τον κάθε στοιχειωδώς λογικά σκεπτόμενο άνθρωπο, ότι οι θεωρίες περί της μεγάλης ζημιάς των εμβολίων έχουνε πάει περίπατο.
«Δεν συμβαίνει, γιατί οι άνθρωποι συνηθίζουν να πολώνονται ιδεολογικά και να πιστεύουν σε διάφορες συνωμοσίες. Οφείλω όμως να πω, ότι αυτή η σύγκρουση έχει βλάψει εν γένει γενικά την αντίληψή μας για τα εμβόλια. Όχι για τα εμβόλια για τον Covid πια, αλλά για την έννοια του εμβολίου και για τη χρησιμότητα των εμβολίων στην προστασία της δημόσιας υγείας των ανθρώπων», παρατήρησε.
Ο υπουργός Υγείας προχώρησε στις διαπιστώσεις αυτές στο πλαίσιο της παρουσίασης -στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή- του σχεδίου δράσης της κυβέρνησης για τον καρκίνο, κατά την οποία έκανε αναφορά ειδικότερα για τα εμβόλια για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Διεμήνυσε ότι γενικά η πρόληψη θα έπρεπε αυτονοήτως να αποτελεί τη βασική πολιτική κάθε σοβαρού κράτους και σχετικώς ενημέρωσε ότι η κυβέρνηση έχει συγκροτήσει ένα ολιστικό σχέδιο για την πρόληψη και διαχείριση του καρκίνου, που ξεκινάει με την προγραμματισμένη σύνταξη ενός εθνικού σχεδίου δράσης για τον καρκίνο, το οποίο περιλαμβάνει παρεμβάσεις εκ των οποίων κάποιες έχουν ήδη σχεδιαστεί, ενώ άλλες έχουν ήδη ξεκινήσει να υλοποιούνται.
Το σχέδιο
Οι παρεμβάσεις καλύπτουν την πρωτογενή πρόληψη, τη δευτερογενή πρόληψη, καθώς και τη θεραπεία και διαχείριση των ασθενών. Όπως είπε, στην πρωτογενή πρόληψη, πρωταρχική επιδίωξη είναι να βοηθηθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι συμπολίτες μας ώστε να μην νοσήσουν. Για το σκοπό αυτό, η στόχευση αφορά στη μείωση των παραγόντων κινδύνου που οδηγούν στον καρκίνο, αλλά και τα καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως η ανθυγιεινή διατροφή, η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, η κατάχρηση του αλκοόλ και φυσικά το κάπνισμα. Έτσι, έχει σχεδιαστεί δράση αντιμετώπισης καθενός από αυτούς τους παράγοντες, ενώ παράλληλα η στόχευση αφορά στην πρόληψη των καταστάσεων που συνδέονται με την εμφάνιση των κυριότερων μορφών καρκίνου.
Ιδίως η παχυσαρκία αποτελεί έναν από τους κρισιμότερους παράγοντες κινδύνου που σχετίζεται με την εμφάνιση των κυριότερων μορφών καρκίνου, αλλά και καρδιαγγειακών νοσημάτων, είπε ο κ. Γεωργιάδης και πρόσθεσε πως η παχυσαρκία αποτελεί μία από τις κυριότερες απειλές δημόσιας υγείας, στη χώρα μας, καθώς έχουμε υψηλό ποσοστό υπέρβαρων ή παχύσαρκων ενηλίκων στην Ευρώπη -57,6% εμείς, έναντι 52,7% η Ευρώπη. Επίσης στα παιδιά, κατέχουμε μία από τις υψηλότερες θέσεις, με ένα στα τρία παιδιά να είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο.
Για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας και την αύξηση της φυσικής άσκησης, έχει ήδη ξεκινήσει συνεργασία με τη UNICEF, ένα από τα μεγαλύτερα και πιο ολοκληρωμένα προγράμματα καταπολέμησης παιδικής παχυσαρκίας στην Ευρώπη. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, παρεμβάσεις στο σχολείο για την προώθηση της υγιεινής διατροφής και της άσκησης στα παιδιά και τις οικογένειές τους. Περιλαμβάνει ενημέρωση για τοπικά προϊόντα, εκπαίδευση, μαγειρική και προώθηση υιοθέτησης υγιεινών συνηθειών, συμβουλευτική για δωρεάν υπηρεσίες σε γονείς και υπέρβαρα ή παχύσαρκα παιδιά από παιδιάτρους και διατροφολόγους, αλλά και ειδικές δωρεάν υπηρεσίες, που ενσωματώνουν τη νέα τεχνολογία σε παιδιά που έχουν ήδη αναπτύξει διαβήτη και υπέρταση εξαιτίας παχυσαρκίας.
Παράλληλα, η στόχευση αφορά και στη μείωση της παχυσαρκίας ενηλίκων, με αντίστοιχο πρόγραμμα σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και αναμένεται να ξεκινήσει εντός του έτους. Για τη μείωση κατανάλωσης του αλκοόλ, σχεδιάζεται ενημερωτική εκστρατεία για την ευαισθητοποίηση των συμπολιτών και τη μείωση κατανάλωσης, ειδικά στους νέους, που αποτελεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο την ομάδα-στόχο υψηλής προτεραιότητας. Συνολικά επενδύονται πάνω από 50 εκατ. ευρώ μέχρι το 2025, για προγράμματα πρωτογενούς πρόληψης που βοηθούν στη μείωση της νόσου.
Στη δευτερογενή πρόληψη, στόχος του υπουργείου είναι η διενέργεια μαζικών προληπτικών εξετάσεων σε ολόκληρο τον πληθυσμό. Η επιδίωξη αφορά στο να βοηθηθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι συμπολίτες, ώστε να εντοπίσουν έγκαιρα τις επικρατέστερες μορφές καρκίνου από πρώιμες εκδηλώσεις, οι οποίες υπάρχουν πολύ νωρίτερα από την εμφάνιση συμπτωμάτων που θα οδηγούσε κάποιον τελικά στο γιατρό. “Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου είναι πολύ σημαντική, καθώς επιτρέπει την αύξηση του προσδόκιμου ζωής ή και την ίδια τη θεραπεία της νόσου” ανέφερε ο υπουργός Υγείας και προσέθεσε ως άξιο αναφοράς, ότι πρώτη φορά η χώρα μας διενεργεί πληθυσμιακά προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, σε επίπεδο δημόσιας υγείας. Ως τώρα, οι πολίτες πήγαιναν στο γιατρό, είτε για προληπτικές εξετάσεις, είτε συχνότερα, αφού είχαν παρατηρήσει κάποιο σύμπτωμα, που ήταν όμως ήδη αργά για τον καρκίνο. Η μεμονωμένη προληπτική εξέταση, δε, συνεπάγεται βελτίωση των δεικτών υγείας σε εθνικό επίπεδο. Αυτό επιτυγχάνεται μόνο με τα οργανωμένα πληθυσμιακά προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, τα οποία πλέον εφαρμόζονται για πρώτη φορά στη χώρα μας.
Σε αυτό το πλαίσιο, έχει ήδη ξεκινήσει το πρόγραμμα προληπτικών εξετάσεων για τον καρκίνο του μαστού «Φώφη Γεννηματά». Το πρόγραμμα αφορά σε 1,3 εκατομμύρια γυναίκες ηλικίας 50 έως 69 ετών και προσφέρει δωρεάν εξέταση ψηφιακής μαστογραφίας, δωρεάν επίσκεψη στο γιατρό για τις γυναίκες που θα έχουν ευρήματα και δωρεάν διενέργεια υπερηχογραφήματος. Όπως ενημέρωσε ο υπουργός, μέχρι στιγμής έχουν ήδη διενεργηθεί πάνω από 300.000 μαστογραφίες και έχουν εντοπιστεί έγκαιρα με συμπτώματα, πάνω από 20.000 γυναίκες, δηλαδή μία ολόκληρη πόλη. Πρόσφατα αναθεωρήθηκαν οι ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες και πλέον το πρόγραμμα αφορά σε γυναίκες ηλικίας 45 έως 84 ετών.
Επίσης, ξεκινάει άμεσα το πρόγραμμα πρόληψης για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, το οποίο αφορά σε 2,5 εκατομμύρια γυναίκες ηλικίας 21 έως 65 ετών και προσφέρει δωρεάν τις εξής προληπτικές εξετάσεις: μοριακό τεστ HPV DNA (για γυναίκες 30 έως 65), εξέταση “Tet Pap”, κολποσκόπηση, βιοψία και φυσικά εξέταση από εξειδικευμένο γιατρό. Το πρόγραμμα έχει προσαρμοστεί σύμφωνα με νεότερα επιστημονικά δεδομένα, ώστε να παρέχει τη δυνατότητα επαναληπτικής εξέτασης για τις γυναίκες στις οποίες συστήνεται, οι οποίες θα έχουν φυσικά τη δυνατότητα να κάνουν επαναληπτικές εξετάσεις εντελώς δωρεάν, σύμφωνα με το είδος των ευρημάτων, όπως έχουν καθοριστεί από την αρμόδια επιτροπή Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας.
Το πρόγραμμα αυτό μάλιστα, εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης και ολοκληρωμένης στρατηγικής για τον εμβολιασμό κατά της HPV. Έτσι, έχει επεκταθεί εμβολιασμός και στα αγόρια και ήδη καλύπτεται για το έτος 2024 και θα συνεχιστεί και το 2025 να καλύπτεται. Η χώρα μας έχει υιοθετήσει τους στόχους του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας που οφείλεται στον ιό HPV. Έτσι, βασική επιδίωξη είναι έως το 2030 να πετύχουμε: α) τον εμβολιασμό του 90% των κοριτσιών ηλικίας έως 15 ετών με το εμβόλιο κατά του ιού HPV, β) την αύξηση του εμβολιασμού των αγοριών, γ) τη συμμετοχή του 70% των γυναικών στο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου (τα προγράμματα αυτά ξεκινούν τώρα και συνεχίζονται είναι on going, δηλαδή) και δ) την πρόσβαση σε έγκαιρη και κατάλληλη θεραπεία τουλάχιστον 90% των γυναικών με προ καρκινικές αλλοιώσεις ή καρκίνο του τραχήλου που θα ανιχνευθούν από το πρόγραμμα.
Επίσης το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, αναμένεται να ξεκινήσει και το πρόγραμμα για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου, το οποίο απευθύνεται σε 3,8 εκατομμύρια άνδρες και γυναίκες ηλικίας 50 έως 65 ετών και περιλαμβάνει δωρεάν εξέταση κολονοσκόπησης, αλλά και συμπληρωματικές μεθόδους αυτοεξέτασης προκειμένου να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση του πληθυσμού, σύμφωνα πάντα με τις συστάσεις επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας.
Πρόληψη καρκίνου του πνεύμονα
Σχεδιάζεται επίσης πιλοτικό πρόγραμμα πρόληψης για τον έγκαιρο εντοπισμό του καρκίνου του πνεύμονα για άτομα που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο σε τουλάχιστον 4 μεγάλα νοσοκομεία της χώρας. Η χώρα μας μάλιστα, θα είναι από τις πρώτες στην Ε.Ε. που θα υλοποιήσουν τέτοιο πρόγραμμα, όπως είπε ο υπουργός.
Επίσης βρίσκεται σε τροχιά υλοποίησης το πρόγραμμα πρόληψης του καρκίνου του δέρματος, το οποίο ενσωματώνει την τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης. Το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί σε συνεργασία με τοπικές δομές υγείας και απευθύνεται σε ομάδες υψηλού κινδύνου όπως οι αλιείς, οι γεωργοί, οι κτηνοτρόφοι και όλοι όσοι ασκούν κατά βάση χειρωνακτική εργασία και εκτίθενται στους παράγοντες κινδύνου.
Συνολικά επενδύονται πάνω από 200 εκ. ευρώ μέχρι το 2025 για προγράμματα δευτερογενούς πρόληψης που αφορούν τον καρκίνο, και στην πλειονότητά τους προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ενώ για κάποια αξιοποιούνται και τα κοινοτικά κονδύλια από το ΕΣΠΑ.
Ο κ. Γεωργιάδης ενημέρωσε ότι υπάρχει σχεδιασμός για τα τα προγράμματα αυτά και μετά το Ταμείο Ανάκαμψης, γίνεται μάλιστα ένα γενικό screening όλου του πληθυσμού, και αυτό θα είναι ένας θησαυρός πληροφοριών για τη χώρα, για πολλά χρόνια μπροστά. “Με την υλοποίηση του Ηλεκτρονικού Φακέλου του ασθενούς, θα έχουμε και καταγραφή όλων εξετάσεων σε όλους τους ανθρώπους εξατομικευμένα και άρα θα βλέπουμε ακριβώς την κατάσταση της υγείας τους και αυτό θα αποτελέσει εργαλείο μας για άσκηση δημόσιας πολιτικής για πολλά επόμενα χρόνια” τόνισε.
Τέλος, ο υπουργός Υγείας ανακοίνωσε ότι αναμένεται να ξεκινήσει το προσεχές διάστημα η ανέγερση του μοναδικού αντικαρκινικού νοσοκομείου στη Θεσσαλονίκη, με το βλέμμα στραμμένο στην πρόληψη, την πρώιμη διάγνωση και διαχείριση νόσου. Πρόκειται να έχει δυναμική 400 έως 450 κλινών, 100 μονάδες ημερήσιας νοσηλείας, μονάδα εντατικής θεραπείας και σύγχρονα χειρουργεία. Είναι ένα έργο με χρηματοδότηση άνω των 250 εκ ευρώ, προερχόμενη από συμπράξεις ιδιωτικού και δημοσίου τομέα και θα αποτελεί την πιο σύγχρονη, πρωτοποριακή και καινοτόμα δομή, συνδεδεμένη με όλα τα διεθνή πρότυπα Υγείας, που θα παρέχει κορυφαίες ιατρικές και νοσηλευτικές υπηρεσίες σε ασθενείς από ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα.
“Αναπτύσσουμε επίσης ένα ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα φροντίδας ογκολογικών και αιματολογικών ασθενών, με στόχο την υποστήριξη ασθενών με καρκίνομ από τη στιγμή της διάγνωσης μέχρι την θεραπεία, την αποκατάστασή τους. Αλλάζουμε το πλαίσιο των τοπικών μονάδων υγείας. Η επιδίωξή μας είναι να κάνουμε ενέσιμες θεραπείες στην κοινότητα, ενώ εξετάζουμε τη δυνατότητα να γίνονται και χημειοθεραπείες στην κοινότητα” υπογράμμισε και στο σημείο αυτό ενημέρωσε ότι ολοκληρώθηκε σχετικό πρόγραμμα για τη θεραπεία των ασθενών με καρκίνο στο σπίτι από το νοσοκομείο ‘Αγιος Σάββας μέσα στα πλαίσια του έργου του ΟΔΙΠΥ. Προσέθεσε πως ψηφίστηκαν διατάξεις που αφορούν την ανακουφιστική φροντίδα καθώς κάθε χρόνο περίπου 45.000 – 50.000 ογκολογικοί ασθενείς και οι οικογένειές τους χρειάζονται υπηρεσίες ανακουφιστικής φροντίδας. Ακόμη δημιουργείται σύστημα νοσοκομειακής φροντίδας στο σπίτι, το ΝΟΣΠΙ, για στοχευμένες ευαίσθητες ομάδες ασθενών με χρόνιες αναπηρίες, που περιλαμβάνει και καρκίνο. Περιλαμβάνει τη διαμόρφωση πλήρους θεσικού πλαισίου, στελέχωση εκπαίδευσης προσωπικού, λειτουργία οκτώ κέντρων αναφοράς για περιστατικά παιδιών και ενηλίκων. Συνολικά επενδύονται 270 εκατομμύρια ευρώ μέχρι το 2025 για προγράμματα θεραπείας και παρακολούθησης, που αφορούν μεταξύ άλλων και τον καρκίνο.
Προτροπή να εξεταστεί ο πληθυσμός
Τέλος, ο υπουργός Υγείας τόνισε πως είναι η πρώτη φορά που η χώρα μας έχει ένα τόσο ολοκληρωμένο και συνεκτικό σχέδιο αντιμετώπισης του καρκίνου με προγράμματα και δράσεις που έχουν ήδη σχεδιαστεί, και πολλά από αυτά υλοποιούνται ήδη, σώζοντας ζωές καθημερινά. Αναφερόμενος στην δουλειά της αναπληρώτριας υπουργού, Ειρήνης Αγαπηδάκη, είπε ότι το πρόγραμμα πηγαίνει πάρα πολύ καλά και ανακοίνωσε ότι τον Μάρτιο θα έχουμε την πλήρη έναρξη του προγράμματος για τον καρκίνο της μήτρας που θα αλλάξει την εικόνα αυτής της ασθένειας στην Ελλάδα, με έναν τρόπο που δε μπορούμε να το φανταστούμε σήμερα.
Καταλήγοντας, ο υπουργός Υγείας επισήμανε ότι «ο πληθυσμός γηράσκει, ταυτόχρονα ζει περισσότερο, που σημαίνει ότι ο ίδιος πληθυσμός αυξάνει τις ανάγκες σε παρεχόμενη φροντίδα υγείας, γιατί γηράσκουμε και ζούμε περισσότερο μεν, αλλά χρειαζόμαστε περισσότερες θεραπείες για νοσήματα που τελικά θα έρθουν στη ζωή μας και χρειαζόμαστε περισσότερα καινοτόμα φάρμακα και καινοτόμες θεραπείες, που κατά τη διάρκεια της ζωής μας εφευρίσκονται από την επιστημονική κοινότητα, αλλά χρειάζονται περισσότερους πόρους από το Εθνικό Σύστημα Υγείας για να μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε».
«Άρα, εάν καταφέρουμε μέσω των προγραμμάτων της πρόληψης να καθυστερήσουμε σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό την έναρξη που κάποιος συμπολίτης μας θα χρειαστεί τελικά τις υπηρεσίες του Εθνικού Συστήματος Υγείας, αυτό συνολικά θα προκαλέσει μικρότερες δαπάνες και θα μπορούσε να εξισορροπήσει την αύξηση δαπανών που η γήρανση του πληθυσμού αναπόφευκτα φέρνει», επισήμανε. Κάλεσε δε, σε μια συνολική προσπάθεια ώστε να πειστεί ο πληθυσμός να κάνει χρήση των δωρεάν εξετάσεων, λέγοντας: «Είναι σημαντικό να εξεταστεί ο πληθυσμός, διότι με αυτόν τον τρόπο θα σώσουμε ζωές και το να σώσουμε ζωές πρέπει να είναι πάνω από την όποια πολιτική ή ιδεολογική αντιπαράθεση».
